กำเนิดกิจการอนุศาสนาจารย์ทหารเรือนั้น เป็นพระดำริของ พล.ร.อ. สมเด็จพระน้องยาเธอเจ้าฟ้ากรมหลวงนครราชสีมา (ทูลกระหม่อมอัษฎางค์) ขณะทรงดำรงตำแหน่งผู้สำเร็จราชการกระทรวงทหารเรือ
โดยเมื่อ ปี พ.ศ.๒๔๖๖ พระองค์ได้เสด็จเมืองสิงคโปร์และปีนังอย่างเป็นทางการโดยเรือหลวงพระที่นั่งจักรี ในระหว่างเดินทางค้างแรมอยู่ในเรือพระที่นั่งนั้น ช่วงเวลาที่ว่างจากราชการและภารกิจอื่น ๆ ทรงมีรับสั่งให้นายวงศ์ เชาวนะกวี เปรียญ ซึ่งเคยบวชเรียนและมีความรอบรู้ทางศาสนาอย่างกว้างขวาง และได้ตามเสด็จในครั้งนั้น แสดงธรรมให้แก่ผู้อยู่ในเรือฟังเป็นประจำ และพระองค์เองก็ประทับฟังอยู่ด้วย ทำให้ทรงคิดถึงทหารเรือขณะปฏิบัติหน้าที่อยู่ในทะเลหลวงว่า ในยามที่ว่างจากภารกิจประจำวัน หากไม่มีอะไรเป็นที่เพลิดเพลิน หรือเป็นที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจแล้ว คงจะเหงาหงอยไม่น้อย เพราะมองไปทางไหนก็เห็นแต่น้ำกับฟ้า ในยามเช่นนั้น หากจะได้ตัวผู้รู้ทางศาสนามาพูดคุยอะไรให้ฟังเป็นการเพิ่มพูนสติปัญญา หรือข้อคิดสะกิดใจ ก็คงจะคลายเหงาหงอยลงได้และคงจะแก้ปัญหาอื่น ๆ ได้อีกมาก
ต่อมาในปี พ.ศ.๒๔๖๗ ในการประชุมปรึกษาข้อราชการของกระทรวงทหารเรือคราวหนึ่ง ได้ยกเรื่องอนุศาสนาจารย์ขึ้นหารือในที่ประชุม ในที่สุดตกลงว่ากองทัพเรือควรมีอนุศาสนาจารย์ได้ พล.ร.ต. พระยาราชวังสัน เสนาธิการทหารเรือได้เสนอชื่อ นายวงศ์ เชาวนะกวี เป็นอนุศาสนาจารย์ ที่ประชุมเห็นชอบเป็นเอกฉันท์
ต่อมาได้มีคำสั่งให้นายวงศ์ เชาวนะกวี เข้าทดลองปฏิบัติราชการ ณ กระทรวงทหารเรือ เป็นเวลา ๑๕ วัน เมื่อครบ ๑๕ วันแล้ว จึงได้มีคำสั่งบรรจุเป็นอนุศาสนาจารย์ทหารเรือ เมื่อวันที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ.๒๔๖๗ จึงถือว่า อนุศาสนาจารย์ทหารเรือได้ถือกำเนิดขึ้นอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ ๑ ธันวาคม พ.ศ.๒๔๖๗
กิจการอนุศาสนาจารย์ทหารเรือในระยะเริ่มต้น มีฐานะเป็นเพียง ตัวบุคคล สังกัดอยู่ในกรมเสนาธิการทหารเรือ จนกระทั่งปี พ.ศ.๒๔๘๖ กองทัพเรือได้ปรับปรุงจัดส่วนราชการ ในกองทัพขึ้นใหม่ และได้โอนกิจการอนุศาสนาจารย์ ซึ่งสังกัดอยู่ในกรมเสนาธิการทหารเรือไปขึ้นสังกัด อยู่ในกรมยุทธศึกษาทหารเรือ พร้อมกับยกฐานะขึ้นเป็นแผนก เรียกว่า แผนกอนุศาสนาจารย์ ตามคำสั่ง กห. ที่ ๒๑๗/๘๖ ลง ๘ ก.ย.๘๖ ข้อ ๑๑. (๔) โดยมีหน้าที่ในการอบรมทหารทางจิตใจเพื่อให้มั่นคงอยู่ในศีลธรรมและกิจการเกี่ยวกับพิธีทางศาสนา และได้มีคำสั่งให้รองอำมาตย์โท มหาวงศ ์ เชาวนะกวี เป็นหัวหน้าแผนก
กระทั่งปี พ.ศ.๒๔๙๖ กองทัพเรือได้ปรับปรุงส่วนราชการในกรมยุทธศึกษาทหารเรือขึ้นใหม่ ได้ยกแผนกอนุศาสนาจารย์ขึ้นเป็นกองเรียกว่า กองอนุศาสนาจารย์ ตั้งแต่บัดนั้น |
